RSS Nedir? İnternetin Sessiz Kahramanı

İnternetin erken döneminde, içerik üreticileri ve okuyucular arasında doğrudan bir bağ kurmanın yolu vardı: RSS.

Bugün algoritmalar, reklamlar ve dikkat dağıtıcı içerikler arasında kaybolmuş gibi görünen RSS, hâlâ temiz ve doğrudan bilgi akışının en güçlü araçlarından biri.

Bu yazıda, RSS'in ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, kim tarafından geliştirildiğini, nasıl çalıştığını ve neden hâlâ değerli olduğunu detaylıca inceliyoruz.

🧠 RSS Nedir?

RSS, "Really Simple Syndication" ya da ilk zamanlardaki adıyla "Rich Site Summary" anlamına gelir. Bir web sitesindeki içerikleri, özellikle blog gönderilerini, haberleri veya podcast bölümlerini otomatik olarak takip etmeyi mümkün kılan bir XML formatıdır.

Temel amacı: içerik tüketicisinin, sevdiği siteleri ziyaret etmeden yeni içeriklerden haberdar olabilmesidir.

🕰️ RSS’in Doğuşu ve Tarihi

🔹 İlk Versiyonlar

• 1999 – Netscape Communications şirketi, RSS'in ilk versiyonu olan RSS 0.90'ı duyurdu. XML'e dayalı bu sistem, içerik sağlayıcıların haberleri Netscape portalında göstermesini sağlıyordu.
• Aynı yıl içinde Dan Libby tarafından RSS 0.91 çıkarıldı. Bu versiyon daha sade ve genişletilebilir yapıdaydı.

🔹 Dave Winer Sahneye Çıkar

• 2000'li yılların başında yazılım geliştiricisi Dave Winer, RSS'in geliştirilmesine ciddi katkılarda bulundu.
• 2002’de, kendi şirketi UserLand Software ile birlikte RSS 2.0 versiyonunu tanıttı. Bu versiyon günümüzde hâlâ en yaygın kullanılan formattır.
• Winer, blog dünyasının şekillenmesinde RSS’in kilit rol oynamasını sağladı.

🔹 Altın Çağ: 2003–2010

• Google Reader (2005) gibi araçların yaygınlaşmasıyla, RSS kullanım oranı patladı.
• Blog yazarları, gazeteciler, teknoloji siteleri... Herkes RSS ile içeriklerini yayınlıyordu.
• Apple, podcast’leri dağıtmak için RSS kullandığında, format sesli içerik için de standart hâline geldi.

🔹 Gerileme ve Kapanış

• 2013 yılında Google Reader'ın kapatılmasıyla büyük bir darbe aldı.
• Sosyal medya platformları insanların bilgi tüketim alışkanlıklarını değiştirdi.
• Ancak RSS asla ölmedi; sadık kullanıcılar ve açık internet savunucuları sayesinde yaşamaya devam etti.

⚙️ RSS Nasıl Çalışır?

1. Web sitesi, içeriklerini bir XML dosyasına (genellikle rss.xml) yazar.
2. Bu dosya, içerik başlıkları, bağlantılar, açıklamalar ve tarih bilgileri içerir.
3. RSS okuyucuları (örneğin: Feedly, NetNewsWire) belirli aralıklarla bu dosyayı kontrol eder.
4. Yeni içerik varsa, okuyucu bunu listeler ve kullanıcıyı bilgilendirir.

🌐 Hangi Büyük Siteler RSS Kullandı/Kullanıyor?

RSS, bir zamanlar internetin en popüler içerik yayma yöntemiydi. İşte formatı destekleyen bazı büyük isimler:

📰 Haber Siteleri:

• BBC – https://www.bbc.com/news/10628494
• The New York Times
• Reuters
• Al Jazeera
• NPR

📚 Blog Platformları:

• WordPress (tüm WP siteleri otomatik RSS yayını yapar)
• Blogger
• Ghost (örnek: musabustun.xyz/rss)

🎙 Podcast Platformları:

• Apple Podcasts
• Spotify (başlangıçta)
• Overcast
• Pocket Casts

💻 Teknoloji Siteleri:

• TechCrunch
• Wired
• Ars Technica
• Slashdot
• Hacker News (resmi olmasa da bazı kullanıcılar RSS akışları üretmiştir)

📘 Açık Kaynak ve Geliştirici Toplulukları:

• GitHub Repos (Release feed'leri)
• Stack Overflow
• MDN Web Docs
• Reddit (her subreddit’in kendine ait RSS akışı vardır, örnek: https://www.reddit.com/r/webdev/.rss)

🛡️ Neden RSS Bugün de Önemli?

RSS'in hâlâ kullanılması, özgür internet felsefesinin bir uzantısıdır:

• Algoritmasız bilgi akışı: Sana ne gösterileceğine sen karar verirsin.
• Reklamsız deneyim: İçeriğin kendisiyle baş başasın.
• Gizlilik: İzleyici çerezleri yok, takip edilme yok.
• Platform bağımsızlığı: Twitter çöker, Facebook kapanır, ama RSS dosyası çalışmaya devam eder.

🎯 Sonuç

RSS, basit ama devrimsel bir teknolojidir. Belki popülerliğini kaybetmiş olabilir ama gücünden bir şey eksilmedi. Bugün bile, düzenli ve odaklanmış içerik tüketmek isteyenler için en sağlam araçlardan biridir.

Eğer sen de dikkat dağınıklığından şikayetçiysen, algoritmalardan bıktıysan ve internetin kontrolünü tekrar eline almak istiyorsan…
RSS hâlâ burada, seni bekliyor.